praktijk

“Ontgroening. Vergrijzing. Stevige concurrentie om de jongere hoger opgeleiden. De publieke sector kent flinke arbeidsmarktknelpunten. Samenvoegen. Serieus afslanken. Prestatiebeloning. De heroverwegingen en de verkiezingsprogramma’s omvatten ingrijpende voorstellen.”

Overheid en dienstverlening onder druk: er moest iets gebeuren

Met deze openingszin lokten het BZK-programma ‘Beter Werken in het Openbaar Bestuur‘ en CAOP namens de stuurgroep Slimmer Werken (onder voorzitterschap van toenmalig Secretaris-Generaal Roos van Erp-Bruinsma) een grote groep geïnteresseerden naar de goed getimede inspiratiebijeenkomst over het thema ‘slimmer werken’. Goed getimed? Ja. Want overal in het Openbaar Bestuur kreeg men steeds beter in de gaten dat de kwaliteit van de publieke dienstverlening stevig onder druk stond. De dag zou fungeren als een breekijzer. Niet alleen goede ideeen moesten verzameld worden, maar er moest gesproken worden over de vraag hoe de publieke sector meer ruimte zou gaan creëren voor nieuwe strategieën om de overheid slimmer te laten functioneren:

• Ruimte voor innovatie en kwaliteitsverbetering;
• Extra aandacht voor de relatie tussen werkplezier en arbeidsproductiviteit;
• én een structureel verbeterde positie van de overheid op de arbeidsmarkt.

“Ga er maar aan staan,” zullen ze toen gedacht hebben. En dat bleek wel uit de aandacht die het thema ‘slimmer werken’ kreeg. Tot in de hoogste regionen van de departementen en belanghebbende organisaties deed het zijn intrede in de agenda’s. Een klein comité dat zich die dag schaarde onder de paraplu van het grotere ‘slimmer-werken-debat’ kon zich wel vinden in de vragen die er op de dag centraal stonden:

• Wat betekent slim(mer) werken voor het publiek domein?
• Welke belemmeringen voor innovatief werken moeten worden weggenomen?
• Op welke wijze kan slim(mer) werken door het kabinet worden gestimuleerd?
• Is effectief sturen op arbeidsproductiviteitsverhoging in de publieke sector mogelijk?
• Hoe verhogen en delen we kennis over slim(mer) werken en bevordering van arbeidsproductiviteit?

Het kleine clubje keek toe hoe de juiste vragen geagendeerd werden. Maar er moet ook iets gebeuren. Want met discussiëren alleen heb je geen vernieuwing. Het antwoord op deze vragen ligt niet op de ontwerptafel. Er was actie nodig, en die actie zou meer van onderop moeten komen. Van de werkvloer zelf. Daar lag nog een schat aan onbenutte kennis en ervaring.

Een infrastructuur die ruimte biedt voor slimmer werken

Met de input van de bijeenkomst vatte de initiatiefgroep met onder andere trekkers ‘BWOB’ en ‘Kennisland’ aan het serieuze plan om een overheidsbrede beweging op te zetten; een beweging die inziet dat slimmer werken een fundamenteel onderdeel zou moeten zijn van het takenpakket van iedere verantwoordelijke ambtenaar. Maar ook een beweging die daarin begeleiding en ondersteuning zou moeten krijgen. Want slimmer werken vraagt niet alleen om een andere ‘mindset’ maar ook om de nodige support op alle niveaus, en het intsrumentarium dat vernieuwen en slimmer werken mogelijk maakt.

De discussie die de initiatiefnemers vervolgens publiekelijk voerde, ging over meer ruimte voor de professional. De ambitie die daaraan ten grondslag lag was groter: er moest een infrastructuur komen die innovatieve professionals kon ondersteunen in hun missie om echt slimmer te werken en meer uit hun eigen ervaring en praktijkkennis te halen.

Het eerste prille idee voor het opzetten van een ‘Slimmer Netwerk’ was geboren.